Dünya koronavirüs salgınının tesirlerini atlatmaya çalışırken, global iktisat yeni bir problemle karşı karşıya. İngiltere’deki tedarik krizinin domino tesiri göstermesi ile büyüyen global tedarik zinciri baskıları tüm ülkeleri tesiri altına almaya başladı.
Artan ham unsur fiyatlarından çip üzere bileşenlerin eksikliğine, limanlardaki yoğunluklardan, tır sürücüsü yetersizliğine kadar tedarik zincirindeki ıstıraplar global ekonomiyi tehdit ediyor.
KORONAVİRÜSTE OLAĞANLAŞMA BAŞLAYINCA TEDARİK ZİNCİRİ ARTAN TALEBE KARŞI ZAYIF KALDI
Geçen yıl koronavirüs salgını ve uygulanan karantina tedbirleri nedeniyle kesintiye uğrayan tedarik zinciri, aşılamanın artması ve tedbirlerin gevşetilmesiyle süratle artan taleple karşı karşıya kalırken, büyük bir toparlanma çabası veriyor.
Global tedarik zinciri, eserin üretim kademesinden tüketiciye ulaşana kadarki süreci kapsıyor ve bu süreçteki operasyon ağını tabir ediyor. Zincirdeki halkalar, bileşenlerin imalatı, iş gücü arzı ve malların lojistiğini içeriyor.
Global tedarik zinciri birçok nedenden ötürü dert yaşarken, uzmanlar en büyük ıstırabın devam eden koronavirüs salgını olduğunu belirtiyor.
TEDARİK SORUNU BÜYÜMEYİ OLUMSUZ ETKİLİYOR
Tedarik zincirinde yaşanan meseleler Çin, ABD ve Avrupa’da ekonomik faaliyeti yavaşlatıyor.
Çin’de yılın birinci çeyreğinde yüzde 18,3 ve ikinci çeyreğinde yüzde 7,9 büyüyen iktisadın üçüncü çeyrekte ivmesini kaybederek yüzde 4,9 büyüdüğü dikkati çekiyor.
Global iktisadın bu yıla ait büyüme kestirimini yüzde 6’dan 5,9’a düşüren ve 2022’ye ait büyüme beklentisini ise yüzde 4,9 olarak koruyan Memleketler arası Para Fonu (IMF), bu yıla ait büyüme varsayımında yapılan aşağı taraflı revizyonun gelişmiş ekonomilerde arz kesintileri kaynaklı düşüşü, gelişmekte olan ekonomilerde ise büyük ölçüde berbatlaşan salgın dinamiklerini yansıttığına işaret ediyor.
GÜÇ KRİZİ ZİYANLARA NEDEN OLUYOR
Bilhassa Avrupa’da derinleşen güç krizi, trenle mal taşımaktan seralarda zerzevat yetiştirmeye kadar her alanda önemli ziyanlara ve kimi şaşırtan oynaklıklara sebep oluyor.
Hükümetler, güç perakendecilerini ve değerli karbondioksit kaynaklarını sarsan yüksek gaz ve elektrik fiyatlarıyla uğraş etmeye çalışıyor.
Güç badiresi Avrupa’nın yanı sıra Çin ve Hindistan’ı da vururken bu ülkelerde elektrik kesintilerine neden oluyor.
Dünya genelinde besin üretimi alanındaki tasalar de artıyor. Kıymetli güç kaynakları nedeniyle gübre fabrikalarının uzun müddetli kapatılabileceğine dair ihtarlar dillendirilirken, gelecekte tahıl arzına ait telaşlar de artıyor.
“ZİNCİRİN HER HALKASINDA DARBOĞAZLAR VAR”
Moody’s Analytics Kıdemli Ekonomisti Tim Uy, mevcut tedarik zinciri aksaklıklarının devam edeceğini düşündüğünü söylüyor.
Uy, “Nakliye, limanlar, kamyonlar, demir yolu, hava yolu yahut depolar olsun, zincirin her halkasında, birtakım yerlerde teslimat müddetlerinin tarihi düzeylerde gecikmelerine yol açan darboğazlar var.” dedi.
Bu durumun sayısız nedeni olduğuna işaret eden tır ve kamyon sürücüsü badiresi, dünya çapında farklı ülkelerin asimetrik olarak yine açılmasıyla ilgili sıkıntılar ve yüksek güç fiyatlarının bu nedenlerden kimileri olduğunu aktardı.
“BİRÇOK ÜLKE AKSAMALARIN DAHA DA KÖTÜLEŞTİĞİNİ GÖRÜYOR VE BUNA NAZARAN HAREKET EDİYOR”
Uy, şunları kaydetti: “Küresel tedarik zinciri aksamalarının en erken 2023 yılına kadar büsbütün düzelmesi pek muhtemel değil. Birçok ülke aksamaların daha da kötüleştiğini görüyor ve buna nazaran hareket ediyor. Örneğin Beyaz Saray, Los Angeles ve Long Beach’teki liman tıkanıklığını gidermek için özel şirketlerle birlikte çalışıyor, Birleşik Krallık hükümeti tır sürücüsü eksikliğini azaltmak için daha fazla şoför istihdam için harekete geçiyor. Lakin bu tedbirlerin meyve vermesi biraz vakit alacak.”
Ensonhaber
